Niebezpieczna jesień, czyli uwaga na klony

Blisko 100 gatunków drzew w rodziny mydelnicowatych może być poważnym zagrożeniem dla końskiego zdrowia. Klony, a w szczególności klon jawor oraz klon czerwony, są źródłem toksycznych związków powodujących u koni nietypową, a co gorsza śmiercionośną miopatię.

Do zatruć klonowymi 'helikopterami' – bo to one zawierają największe stężenie związków toksycznych – a także czerwonymi liśćmi zawierającymi kwas galusowy, dotychczas najczęściej dochodziło w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie oraz Wielkiej Brytanii. Jak się jednak okazuje wszędzie – gdzie występują te drzewa zagrożenie miopatią jest podobne. Niestety nie wszędzie była ona właściwie rozpoznawana.

Co dzieje się po zjedzeniu przez konia nasion?

W pracy opublikowanej na łamach prestiżowego czasopisma „Equine Veterinary Journal” w maju tego roku, naukowcy i weterynarze z Tierärztliche Klinik für Pferde oraz Uniwersytetu w Berlinie opisali histopatologiczne efekty zatrucia nasionami jawora (Acer pseudoplatanus) u 2,5 letniej klaczy, która nie przeżyła spotkania z toksynami. W badaniu stwierdzono nie tylko obecność fragmentów nasion w końskim żołądku, ale również stwierdzono głęboką miopatię- tj. rozpad i uszkodzenie kilku grup istotnych mięśni. Wśród nich były m.in. mięśnie międzyżebrowe wspierające oddychanie, naramienny oraz czworoboczny. Dodatkowo w pobranych próbach krwi i moczu stwierdzono silną koncentrację karnityny i toksycznych metabolitów trującego aminokwasu.

Charakterystyczną cechą dla rodziny mydelnicowatych są nasiona tzw. skrzydlaki, które mogą być przenoszone na kilkanaście a nawet kilkadziesiąt metrów. Foto: Phil Sellens (CC BY 2.0)

Objawy kliniczne

Symptomy zatrucia pojawiają się w ciągu pierwszych 18-24 godzin od zatrucia i niestety bez interwencji lekarza weterynarii w tym okresie może dojść do nieodwracalnych i śmiertelnych zmian w organizmie konia. Wśród objawów klinicznych należy wymienić apatię, zmianę koloru błon śluzowych na brązowy (od niedotlenienia) oraz ciemnoczerwony lub brązowy mocz (zmiana koloru moczu wynika z toczącego się organizmie rozpadowi erytrocytów). U koni zatrutych liśćmi oraz nasionami klonów dochodzi do wewnątrznaczyniowej oraz pozanaczyniowej hemolizy czerwonych krwinek w efekcie w obrazie morfologicznym krwi następuje silny spadek stężenia erytrocytów (do wartości 8-10 proc.) oraz hemoglobiny.

Wśród odnotowanych objawów może pojawić się również sztywność mięśni, niechęć do ruchu, szybki oddech oraz nierówne i przyspieszające tętno.

Warto zadbać o profilaktykę

Kluczowe w zapobieganiu zatruciom jest stworzenie warunków, w których konie nie mają dostępu do drzew i nie poszukują pokarmu za wszelką cenę. W miarę możliwości warto odizolować konie od drzew oraz zadbać o to by na piaszczystych padokach miały dostęp do siana. Jeśli chcecie swoim pupilom urozmaicić gałęziami pobyt na padoku lepiej dać im świeże gałązki sosny, brzozy lub wierzby.

Źródło:  Equine Vet J. 2015 May 13. doi: 10.1111/evj.12460.